در مورد وضعیت محجوریت و نحوه احراز محجور بودن فردی
از منظر حقوق ایران تا زمانی که حکم محجوریت فردی صادر نشده است، معاملات وی صحیح است. در این خصوص حقوقدانان پاسخ این سوال را چنین عنوان کرده‌اند:
پس از سن رشد مادامی‌که حکم حجر صادر نشده باشد، اصل بر اهلیت قانونی اشخاص بوده و کلیه اقدامات حقوقی و قانونی آن ها معتبر خواهد بود و صرف نظریه پزشکی قانونی و گواهی اداره بهزیستی و حتی گواهی ولایت صادره از دادسرای عمومی و اانقلاب جهت اثبات و احراز محجوریت کافی نخواهد بود.
و حتی در دعوایی که پدر نسبت به ازدواج پسرش به جهت عدم رشید بودن وی اقامه نموده و در دادگاه بدوی منجر به قرار رد دعوا شده است و سپس خواهان به دادگاه تجدید نظر استان نسبت به رای دادگاه بدوی اعتراض نموده و دادگاه تجدید نظر استان رای دادگاه بدوی را تایید نموده است و پیرو آن تحت عنوان فرجامخواه اعتراض شده است دیوان عالی کشور آرای دادگاه‌های بدوی و تجدید نظر استان را ابرام نموده است و چنین رایی داده است:
فرجام‌خواهی آقای ( ی ک ب ا ط) نسبت به دادنامه شماره 3024-99 مورخ 18/11/ 1399 شعبه…. که به موجب آن به لحاظ عدم احراز سمت قانونی، ولی خواهان ( ولی یعنی: پدر یا جدر پدری) در تقدیم دادخواست و اقامه دعوا، ضمن نقض دادنامه شماره 482-99مورخ 10/04/1399 شعبه… قرار رد دعوای خواهان صادر گردیده است، با توجه به جامع اوراق پرونده وارد و موجه نیست.
زیرا آقای …. ( فرجامخواه) به ادعای این‌که فرزندش بنام …. محجور بوده و حجر وی متصل به صغر است.
و این فرد با تقدیم دادخواست به خواسته صدور حکم به ابطال نکاح ( ازدواج) فی‌مابین فرزندش و خانم …. نموده است، در حالی‌که فرزندش در تاریخ تقدیم دادخواست به اقتضای سن خود قانونا، رشید محسوب و دارای اهلیت قانونی برای اقامه دعوا بوده است و مادامی‌که حکم حجر نامبرده از مرجع قانونی صادر نشده باشد، از اهلیت قانونی برخوردار بوده و سمت ولایت پدرش ساقط و منتفی خواهد بود و پدر خواهان هم در توضیحات اخیر خود در جلسه‌ی دادرسی مرحله تجدید نظر خواهی صریحاٌ اعلام داشته: که تا کنون حکم حجری برای فرزندش از دادگاه ذیصلاح صادر نگردیده است بنابرین دادنامه فرجام‌خواسته با توجه به مراتب مرقوم در فوق موجه و مطابق موازین و مقررات قانونی اصدار یافته و اعتراض فرجامخواه در حدی نیست که خلل و خدشه ای بر آن وارد و موجبات نقض آن را فراهم سازد و چون از حیث رعایت اصول و قواعد دادرسی ایراد موثری بر دادنامه مرقوم مترتب نیست لهذا ضمن رد فرجام‌خواهی فرجامخواه، به استناد مواد 370 و 396 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه فرجام‌خواسته ابرام می‌گردد.
مواد قانونی مرتبط :
یک وکیل توانمند در وهله‌ی نخست در این خصوص باید به این مواد قانون مدنی به صورت ذهنی اشراف داشته باشد.
ماده 956 قانون مدنی
اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود.
ماده 958 قانون مدنی
هر انسان متمتع از حقوق مدنی خواهد بود لیکن هیچ‌کس نمی‌تواند حقوق خود را اعمال و اجرا کند مگر این‌که برای این امر اهلیت قانونی داشته باشد.
ماده 1210 قانون مدنی
هیچ‌کس را نمی‌توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود مگر آن که عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد.
تبصره 1 (الحاقی 1370/8/14)
سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام و در دختر نه سال تمام قمری است.
تبصره 2 (الحاقی 1370/8/14)
اموال صغیری را که بالغ شده است در صورتی می‌توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد.
ماده 1208 قانون مدنی
غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد.
ماده 1211 قانون مدنی
جنون به هر درجه که باشد موجب حجر است.
ماده 1212 قانون مدنی
اعمال و اقوال صغیر تا حدی که مربوط به اموال و حقوق مالی او باشد باطل و بلااثر است. مع‌ذلک صغیر ممیز می‌تواند تملک بلاعوض کند، مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات.
