حقوق طفل ولد الزنا (طفل متولد از زنا)

وکیل مجرب خانواده در خصوص وضعیت حقوقی فرزندی که زن ایرانی با معاشرت با مرد خارجی بدنیا آورده است، در این صفحه توضیح میدهد

اولا  :  دیده شده که بسیاری از بانوان ایرانی که به خارج از کشور سفر می کنند بعد از مدتی یا چند سالی، از شیوه زندگی آن کشور خارجی، الگو برداری می کنند و بدون ازدواج، با مردی همزیستی و معاشرت خاص زناشویی برقرار می کنند و حتی صاحب فرزند هم می شوند و این بانو بعد از مدتی هم بدون یار با فرزندش قصد عزیمت به ایران دارد ولی در این خصوص این آگاهی لازم است که :

هر گونه رابطه بین زن و مردی که بدون ازدواج سبب تولد کودکی شود، از منظر حقوق ایران، مشروعیت قانونی ندارد و به این نوع رفتار، رابطه نامشروع می گویند و از لحاظ جزایی، این نوع رابطه، جرم انگاری شده است چنان که:

ارتکاب به این جرم، زنا نامیده می شود و اگر زن و مردی چه در ایران و چه در خارج بر اثر این نوع رابطه، فرزند دار شوند وفق ماده 221 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مرتکب زنا شده اند (که این قانون در در تعریف زنا آورده است : زنا عبارتست از نزدیکی بین زن و مردی که زوجیت بین آن ها نبوده و از موارد وطی به شبهه نباشد). به عبارتی دیگر رابطه بین زن و مردی که ازدواج نکرده اند و زن و شوهر نباشند را جرم زنا می گویند. …….

ثانیا   : از منظر حقوقی در ایران، فرزندی که در اثر رفتار نامشروع، از قبل این ارتباط، بدنیا می آید منتسب به پدر نمی شود و حسب ماده 1167 قانون مدنی که مشعر است :

طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمیشود….

– و مسلماً با این نگرش مزبور، این فرزند که در اثر ارتباط جنسی نامشروع به دنیا آمده از پدر و مادر ارث نمی برد .

و قانونگذار، در ماده 884 قانون مدنی به صراحت تاکید کرده است : ولدالزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد،

• ولی این نوع نگرش قانونگذار، مبتنی بر اینکه طفل ولد الزنا (طفل متولد از زنا) ملحق به پدر نیست به مفهوم این است که وی پدر قانونی او نیست اما پدر طبیعی این فرزند محسوب می شود.
• از نظر هزینه های طفل ولد الزنا (طفل متولد از زنا)، حتی نفقه وی به عهده پدر طبیعی آن است و حتی اگر پدر طبیعی مخارج نفقه وی را پرداخت نکند، مادر یا هر کسی که حضانت یا سرپرستی وی را عهده دار است، می تواند از مرجع قضائی نفقه وی را مطالبه کند.
• ♦ وکیل ارث تهران در ادامه توضیح میدهد : و شایان ذکر است منظور قانونگذار به این لحاظ است که در خصوص ارث، و حرمت ازدواج این نوع فرزند، (که از پدر و مادر ارث نمی برد و یا از این لحاظ که بعدها که بزرگ شد پدر و خواهر و یا اگر پسر بود مادر و برادر وی نمی توانند با وی ازدواج کنند )
• و یا در خصوص وضعیت هویت قانونی این طفل: پدر و مادر طبیعی ملزم هستند برای وی شناسنامه بگیرند و یا همچنین در خصوص این بحث بار ها از مراجع حقوقی پرسیده شده است  یعنی در سال های زیاد نظریه  های مشورتی اداره کل حقوقی دادگستری که نمونه ای از آن به شرح ذیل به شماره چنین اظهار نظر نموده است :

1- در مورد اخذ شناسنامه برای فرزند ناشی از زنا، با فرض صحت تبصره ذیل ماده 16 قانون ثبت احوال مصوب 1355 تعین تکلیف کرده است، به موجب این قانون، مادر می تواند برای فرزند خود شناسنامه اخذ و نام واقعی پدرش را در شناسنامه قید و نام خانوادگی خود را هم برای فرزندش انتخاب کند .

2- درست است که طبق مقررات ماده 1167 قانون مدنی طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمی شود اما این به آن معنا نیست که پدر طبیعی هیچ وظیفه و مسئولیتی در قبال طفل ندارد، بلکه به معنی آن است که از او ارث نمی برد و توارث بین آنان نیست و ولایتی بر او ندارد، اما مسائلی وجود دارد که در آن ها، این طفل، فرزند محسوب می شود، مثلا در خصوص ازدواج، پدر یا مادر یا خواهر یا برادر او نمی توانند با او ازدواج کنند و نفقه او را، پدر طبیعی باید بپردازد و نیز حضانت و نگهداری از او با پدر طبیعی و واقعی است.

مگر این که انحطاط اخلاقی پدر صلاحیت او را در نظر دادگاه سلب کرده باشد که در آن صورت طبق ماده 1173 قانون مدنی باید عمل شود .

ماده 1173 قانون مدنی : هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.

موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:

1) اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
2) اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
3) ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
4) سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی‌گری و قاچاق.
5) تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

راه حل این قضیه این است :

قبل از شروع این نوع رابطه یا زندگی ( که اخیرا در نظر مردم ازدواج سفید نامیده می شود ) به تبعات قانونی آن بیندیشید و یا با محرمیت، به این رابطه مشروعیت دهید که چنانچه فرزندی بوجود آمد با اثبات واقعه ازدواج (منقطعه یا دائم) در محاکم یعنی اینکه قبلا ازدواج نمودید قادر باشید از طریق اداره ثبت احوال، برای این فرزند ایرانی، شناسنامه اخذ نمایید تا وی  دارای هویت ایرانی بشود . در غیر این صورت بهتر است همواره در خارج فرزند را نگهداری کنید که  وی همواره  با هویت خارجی زندگی نماید.

⇐ در همین راستا بیشتر بدانید: بررسی وضعیت حقوقی فرزندی که خارج از ازدواج متولد می شود