موانع ارث و شرایط محرومیت از ارث کدامند

موانع ارث و شرایط محرومیت از ارث کدامند

موانع ارث و  شرایط محرومیت از ارث در قانون مدنی

 وکیل ارث مانعیت از ارث را به موجب مواد 880 و 881 مکرر و 882 و 883 و 884 قانون مدنی، این چنین تعریف می کند:

وقوع امری که حالتی ست، برای فردی که فاقد شرایط  وراثت است و از نظر شرعی و قانونی به ترتیب به شرح ذیل است ..

قتل

فردی که مورث خود را عمدا به قتل برساند، از مورث ارث نمی برد (ماده 880 قانون مدنی) و حتی قانونگذار تاکید نموده است اعم از اینکه قتل توسط قاتل مستقیم انجام شود و یا مسبب و یا منفردا یا مجتما با دیگران انجام شود و حتی معاونت در قتل به نظر می رسد شخص مرتب را از ارث محروم می کند، مگر اینکه قتل غیر عمدی باشد و لازم به ذکر است مطابق ماده 206 قانون مجازات اسلامی اگر قاتل عمد نداشته باشد اما فعلی را انجام دهد که کشنده باشد این نوع قتل در حکم عمد است و ورثه ای که قتل را انجام داده ارث بر نیست .موانع ارث و محرومیت از ارث )

همچنین است در مورد موصی له (کسی که وصیت به نفع اش است) اگر موصی له، موصی (یعنی وصیت کننده) را به قتل برساند، از وصیت محروم می شود.

البته مطابق مقررات قانونی و شرعی، در مواردی هم قتل عمد، مانع از ارث بردن نیست، مانند :

  • اگر قتل برای دفاع باشد
  • اگر قتل به حکم قانون باشد
  • اگر پدری فرزندش در حین تادیب را بکشد و غیره ….

کفر

کافر از مسلمان ارث نمی برد :
یعنی حتی اگر در بین وراث یک نفر کافر باشد وی از مورث مسلمان ارث نمی برد هر چند از نظر طبقه و درجه بر دیگران مقدم باشد.

♦ لعان

لعان یعنی: قسمی (یا سوگندی) در فقه است که زن و شوهر یکدیگر را لعنت کنند مانند اینکه شوهر در مقابل همسرش سوگند بخورد که تو زنا کرده ای و زنش با سوگند اتهام شوهرش را رد کند، لذا در چنین شرایطی بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و حتی فرزندی که به سبب انکار لعان واقع شده از پدر و پدر نیز از وی ارث نمی برد البته چنین فرزندی از مادر و خویشان مادری ارث می برد. (ماده 822 قانون مدنی)

شایان ذکر است با گسترش علم پزشکی و دسترسی به آزمایش های ژنتیکی در این برهه، بعید است که کسی این نوع سوگند را بکار ببرد زیرا شوهری که به زن خود نسبت زنا دهد و یا بگوید این فرزند از دیگری است و بعد زن شکایت کند و مرد نتواند زنا را ثابت کند، مرد به مجازات قذف هشتاد ضربه شلاق محکوم می شود . ( شرایط منع ارث و محرومیت از ارث )

♦ ولد الزنا

ولد الزنا از پدر و مادرش و نیز از اقوام آن ها ارث نمی برد .اما اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آن است، نسبت به یکی از والدین ثابت و نسبت به دیگری بواسطه شبهه یا اکراه زنا نباشد، طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث می برد و بالعکس .

در این خصوص، آقای دکتر جعفر لنگرودی در کتاب ترمینولوژی تاکید کرده است:

فردی که زوجه اش را لعان واقعی نماید و صحت داشته باشد، قاذف محسوب نمی شود .

انواع وجود فرزند نامشروع مانند :

اکراه

به مانند تجاوز جنسی مردی بدون رضایت و عنف به زن، که در این صورت اگر فرزندی بوجود بیاید آن فرزند از زن و اقوام وی ارث می برد و بالعکس ( شرایط منع ارث و محرومیت از ارث )

شبهه

مردی به اشتباه مثل اینکه در حالت مستی، با زن غریبه ای که نزدیکش خوابیده با تصور اینکه همسرش است، رابطه خاص زناشویی ایجاد کند، و فرزندی بوجود آید که در این صورت بحث های مختلفی در مورد وضعیت ارث بر بودن فرزند، در فقه وجود دارد که در حوصله این مقاله اختصاری نمی باشد که آیا از هردو ارث می برد ؟ و یا فرزند فقط از زن ارث می برد؟
و ازنظر شیوه عملی و کاربردی بنا به مقررات فوق الذکر چنانچه هر یک از موارد موصوف درباره وارثی رخ دهد و به این صورت از میراث مورث خویش محروم گردد مرجع صدور گواهی انحصار وراثت، مکلف است در گواهی صادره، وضعیت منع ارث بردن هر یک از ورثه را با دلیل و مدرک اثباتی تصریح نماید . موانع ارث و محرومیت از ارث )

♦ حجب در ارث

مطابق ماده 886 قانون مدنی، حجب حالت وراثی است که بواسطه وجود وراث دیگر از بردن ارث کلاً یا جزئا محروم می شود . با این بیان وراثی که بواسطه وجود او وراث دیگر از بردن ارث کلاً یا جزئا محروم می شود را حاجب و وراث محروم را محجوب می نامند.

همچنین در ادامه بحث حجب از ارث قانونگذار در ماده 887 قانون مدنی، اینگونه محرومیت از ارث را بر دو قسم تقسیم نموده است:

  • حجب حرمانی:  یعنی که وراث را از اصل محروم گردد مانند برادرزاده که بواسطه وجود برادر یا خواهر متوفا، از ارث محروم می شود، یا برادر ابی که با وجود برادر ابوین از ارث محروم می گردد .
  • حجب نقصانی : یعنی فرض ارث از حد اعلی به حد ادنی نازل گردد، مانند تنزل سهم شوهر از نصف، به ربع در صورتی که برای زوجه ( متوفا) اولاد باشد. موانع ارث و محرومیت از ارث )

♦ ازدواج منقطه (صیغه)

در نکاح منقطعه زوجه از زوج ارث نمی برد و برعکس، مگر اینکه درعقد نکاح منقطعه شرط شده باشد .

♦ طلاق

با متارکه کردن زن و شوهر… پس از آن دیگر از یکدیگر ارث نمی برند مگر اینکه طلاق رجعی باشد در این صورت اگر هر یک از دو فوت کند، دیگری از وی در مدت عده، ارث می برد . با تامل به این مطالب که در قانون مدنی تاکید شده است… لذا استنتاج می شود که اگر طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی برند.
البته قانونگذار در ماده 944 قانون مدنی تاکید کرده است اگر بین دو نفر عقد نکاح صورت گیرد و مرد قبل از دخول مرضی بگیرد و ظرف یک سال به همان مرض بمیرد، زن او، از وی ارث نمی برد .
حتی اگر طلاق باین باشد و البته به شرطی که زن، شوهر نکرده باشد . موانع ارث و محرومیت از ارث )

♦ نوزاد غیر انسانی

اگر حمل بصورت حیوان به دنیا بیاید دیگر ارث بر نیست، زیرا تنها انسان از حقوق متمع است و از سوی دیگر انسان شخص محسوب می شود در صورتی که حیوان شخصیت ندارد .و از سوی دیگر با شک در حیات ولادت، حکم وراثت نمی شود ( ماده 876 قانون مدنی) ( شرایط منع ارث و محرومیت از ارث )

♦ جنینی که پس از دنیا آمدن بمیرد و علائم حیاتی نداشته باشد ارث بر نیست..

و بنا بر ماده 878 قانون مدنی اگر حملی متولد شود و زنده باشد ولو از علائم حیاتی کمی هم برخوردار باشد مثل اینکه فقط یک گریه کند و بمیرد، این نوع نوزاد ارث بر است و اگر نوزاد طبیعی زنده باشد و ادامه حیات دهد ولی بعد از بدنیا آمدنش، ورثه اش بمیرد برای وی امین معین می کنند مگر اینکه وصی یا ولی داشته باشد . ( ماده 313 قانون امور حسبی )

♦ در مورد شک زوجه پس از ازدواج با شوهر دوم، مبتنی بر اینکه فرزندش متعلق به کدام شوهر است

قانونگذار تعیین تکلیف نموده و در ماده 877 قانون مدنی تاکید نموده است در صورت اختلاف در زمان نطفه امارات قانونی که برای اثبات نسب، مقرر است رعایت خواهد شد (شایان ذکر است امروزه با وجود علم ژنتیک در امور پزشکی به عقیده نگارنده این مواد قانونی کاربردی ندارد). موانع ارث و محرومیت از ارث )

♦ در مورد غایب مفقود الاثر

چنانچه فردی در اثر جنگ یا کلا مفقود الاثر شود ، مورثی برای او وجود داشته باشد در این صورت مطابق ماده 879 قانون مدنی سهم وی را کنار می گذارند تا وضعیت او مشخص شود . موانع ارث و محرومیت از ارث )

♦ سقط جنین

سقط جنین اگر عمدی باشد نیز از موانع ارث است. 

♥ ♥ برای کسب مشاوره تخصصی و ارتباط با وکیل ارث تهران با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید:

 021-22924799 –  (10 صبح تا 8 شب به وقت ایران)

 09121997102 (شماره همراه و واتساپ وکیل ارث تهران)

گردآوری کننده: اعظم شفائی، وکیل پرسابقه پایه یک و مشاور ارشد حقوقی تهران، وکیل ایرانیان خارج از کشور، وکیل مجرب در امور حسبی و دعاوی ارث، کسب عنوان وکیل باسابقه تهران در هفتمین کنفرانس بین المللی مدیریت سرمایه گذاری درصنایع و مشاغل پرریسک در تهران

سوالات متداول

  • آیا فردی می تواند وراث خود را از ارث محروم نماید؟
    از آنجاییکه مسئله ارث بعد از مرگ موضوعیت دارد، لذا شخص تا زمانی که زنده است چنین حقی را ندارد.
  • آیا فرزندخوانده ارث بر است؟
    خیر
  • آیا کسی بخاطر تحصیل ارثیه، مورث خود را بکشد، ارث می برد؟
    خیر
  • آیا دادگاه صالح برای رسیدگی به ارث و وصیت دادگاه خانواده است؟
    خیر، دادگاه صالح به رسیدگی به ارث دادگاه عمومی حقوقی است.
  • اگر کسی تمام اموال خود را به دیگری وصیت کند و بقیه وراث مازاد بر 1/3 را نپذیرند، تقسیم ارث چگونه انجام می شود؟
    ابتدا 1/3 از کل اموال جدا به موصی له می رسد و بقیه بین تمامی ورثه تقسیم می شود.
  • در خصوص ارث زوجه (زن) تقسیم ارثیه چگونه است؟
    وفق آخرین تصمیم گذاری قانونگذار، زوجه از تمامی اموال همسرش 1/8 به ارث می برد.
  • چه زمانی ورثه می توانند سهم الارث خود را دریافت کنند ؟
    وفق مقررات قانونی سهم الارث وراث، پس از اینکه دیون متوفی از محل دارایی وی پرداخت شود، باقی مانده دارایی متوفی بین وراث قابل تقسیم است.
  • وضعیت ارث در مورد ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه است؟
    در این خصوص قانون مدنی ایان در ماده 6 تاکید نموده است قوانین ارث کلیه اتباع ایرانی حتی چنانچه مقیم کشور خارجی باشند تابع قوانین کشور ایران است .
  • آیا کسی می تواند تمام اموال خود را وصیت کند؟
    اگر کسی ورثه نداشته باشد، می تواند تمام اموال خود را به دیگری وصیت کند که به ارث ببرد.
  • آیا جنین که زنده متولد شود و سپس فورا بمیرد ارث بر است؟
    بله، ولو اینکه یک گریه کند و بلافاصله بمیرد.
رتبه: 4.8 از 966 رأی