عناصر تشکیل دهنده و تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

عناصر تشکیل دهنده و تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

عنصر قانونی جرم خیانت

در ایران خیانت در امانت برای اولین با در ماده 241 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) در سال 1362 مواد 117، 118، 119 به ترتیب جایگزین مواد 239، 240، 241 قانون مجازات عمومی شد و این مواد را به طور ضمنی نسخ نمود.

در سال 1375 با تصویب قانون تعزیرات، قانونگذاری در مواد 673 و 674 به جرم خیانت در امانت می پردازد.

در حال حاضر عنصر قانونی جرم خیانت در امانت ماده 674  قانون تعزیرات مصوب 1375 می باشد. در این ماده آمده است:

«هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هرکار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنابراین بوده است که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که اشیاء نزد او بوده آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد».

عنصر مادی جرم خیانت در امانت (عناصر تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت)

عنصر مادی جرم خیانت در امانت عبارت است از استعمال، تصاحب، اتلاف و یا مفقود کردن مال مورد امانت که می تواند به شکل فعل یا ترک فعل باشد. اما عمدتاً به صورت فعل است که در ماده 674 آمده است.

استعمال

استفاده کردن از مال مورد امانت جرم است، برای مثال شخصی خودروی خود را به دوستش امانت می دهد تا در پارکینگ منزل خودش از آن نگهداری کند، ولی دوست وی از آن خودرو برای مسافرکشی استفاده می کند.

تصاحب

یعنی شخص امینی به جای انجام وظیفه اش، مال دیگری را از آن خود بداند و با آن طوری رفتار کند که دیگران گمان کنند او مالک مال است.

اتلاف

تلف یا نابود کردن مال مورد امانت، یکی دیگر از گونه های خیانت در امانت است. مفقود کردن: امین بدون این که مال مورد امانت را تلف کند، موجب شود که دستیابی آن برای مالک غیرممکن است.

شرایط و اوضاع و احوال جرم خیانت در امانت

برای این که جرم خیانت در امانت تحقق یابد شرایطی لازم است که عبارت سات از این که: موضوع جرم باید مال یا وسیله تحصیل مال باشد، مال امانی باید از سوی مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شود، مال به امین به یکی از طرق قانونی و با شرط استرداد یا به مصرف معین رسانیدن سپرده شده باشد. علاوه بر این بین فعل مرتکب و ضرر مالک یا متصرف قانونی آن رابطه علیت برقرار باشد.

عنصر معنوی جرم

عنصر معنوی جرم، سوءنیت عام و سوءنیت خاص است. سوء نیت عام به معنی انجام عمدی عمل تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود نمودن مال موضوع امانت است و سوءنیت خاص یعنی قصد و اراده ورود ضرر به غیر است. بر این اساس تعدی یا تفریط مال امانی همراه با سوءنیت موجب مسئولیت کیفری است.

تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

جرم خیانت در امانت از زمره جرایم مقید است و رفتار مرتکب منتهی به نتیجه خاصی می شود. بدین ترتیب ورود ضرر به مالک یا متصرف، بر اثر فعل مرتکب، لازمه تحقق خیانت در امانت است. در کلاهبرداری، نتیجه جرم، بردن مال غیر است، در حالی که انتفاع کلاهبردار یا فرد مورد نظر وی از آن نیز شرط است. اما در جرم خیانت در امانت، فقط ورود ضرر به مالک یا متصرف شرط است، حتی اگر خود خائن از مال منتفع نشده باشد. / تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

در کلاهبرداری متهم با توسل به اقدامات متقلبانه، مال غیر را به دست می آورد. در صورتی که در جرم خیانت در امانت زیان دیده از جرم، با میل و رضای خود مال خود را در اختیار متهم می گذارد. / تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

تفاوت جرم خیانت در امانت با دزدی این است که در دزدی مرتکب مال غیر را به طور مخفی می رباید. / تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

* تحقق جرم خیانت در امانت منوط به عقد امانت یا ودیعه نیست نکته دیگری که باید به آن اشاره شود، این است که برای تحقق جرم خیانت در امانت لزوما نیازی به عقد امانت یا ودیعه نیست. / تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

قانونگذار در ابتدای ماده 674 از چهار عقد امانت آور (اجاره، امانت، رهن و وکالت) به عنوان عقودی که می توانند مبنای جرم خیانت در امانت قرار گیرند، نام برده است. دیوان عالی کشور نیز در یکی از آرای خود بر عدم ضرورت انعقاد یک عقد امانت به عنوان مبنای جرم خیانت در امانت تاکید کرده است./ تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

قانونگذار در ماده 674 قانون مجازات اسلامی برای جلوگیری از فرار خائنین از مسئولیت به بهانه این که عقدی بین آنان و مالک یا متصرف مال منعقد نشده و یا این که آن عقد، باطل بوده است خود را از محدوده عقود خارج کرده و سپرده شدن مال برای «هر کار با اجرت یا بی اجرت» را مبنای تحقق جرم خیانت در امانت دانسته است. / تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری

مجازات جرم خیانت در امانت

مجازات مرتکب جرم خیانت در امانت بر اساس ماده 674 قانون تعزیرات مصوب 1375 حبس از شش ماه تا سه سال می باشد. همچنین قانونگذار در ماده 673 قانون یاد شده، برای سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء یک تا سه سال حبس تعیین کرده است.

عناصر تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت | نقل از: وکلای مجرب تهران، وکلای کیفری موسسه حقوقی اعظم شفائی، وکیل کیفری تهران با داشتن بیش ار 18 سال تجربه در رسیدگی و دفاع از پرونده های دعاوی کیفری استان تهران، وکیل خیانت در امانت

عناصر تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت و تفاوت جرم خیانت در امانت با سرقت و کلاهبرداری | منبع: مجله دادگستر شماره 46 آذر و دی 90

 

سوالات متداول

  • آیا اگر فرد خائن فوت کند ورثه وی تحت تقیب قرار می گیرند ؟
    به عقیده نگارنده چون مال امانی به ورثه سپرده نشده است ورثه مرتکب خیانت نشده اند و بهتر است در مورد استرداد مال مدعی به طرح دعوای حقوقی بپردازد .
  • اثبات جرم خیانت در امانت چگونه است ؟
    از لحاظ عنصر مادی شاکی یا مدعی باید یکی از این موارد را اثبات کند که مرتکب مال امانی را استعمال کرده است یا تصاحب کرده است یا تلف کرده است و یا مفقود کرده است.
  • مجازات جرم خیانت در امانت چیست ؟
    براساس قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات آن تا یک سال و نیم حبس است شایان ذکر است قبل از تصویب و اعمال این قانون مجازات این جرم شش ماه تا سه سال حبس بود
  • مجازات خیانت در امانت از نظر تقسیم بندی جرائم درجه چند است ؟
    درجه 6

رتبه: 4.8 از 966 رأی