← آشنایی با اسناد لازم الاجرا در قوانین ایران
از منظر حقوقی برخی اسناد، لازم الاجرا هستند و برخی اسناد در حکم اسناد لازم الاجرا هستند .
اما برای تشخیص اسناد اسناد لازم الاجرا شایسته است ابتدا اسناد غیرلازم اجرا را بشناسیم :
سند غیر لازم الاجرا
سندی است که متعهدله ( یعنی کس که تعهد به نفع وی است) به جهت عدم انجام شخص متعهد، زمانی که مجبور شود مفاد سند را به متعهد تحمیل نماید، باید ابتدا به طرح دعوا در محاکم بپردازد و روند گرفتن حق از متعهد به اینگونه می باشد :
- ♦ طرح دعوا در محاکم حقوقی
- ♦ پس از اخذ رای بدوی چنانچه اعتراض لازم باشد به طرح دعوای تجدید نظر پرداخته شود .
- ♦ پس از قطعی شدن رای دادگاه، از دادگاه تقاضای صدور اجرائیه نماید .
- ♦ پس از سپری شدن ده روز مهلت اجرائیه با درخواست وی مبتنی بر تشکیل پرونده اجرائیه از دادگاه و دریافت دستور اجرا از دادگاه، به واحد اجرای احکام مدنی معرفی می شود .
- ♦ پس از تشکیل پرونده جدید در اجرای احکام از ذینفع (محکوم له) درخواست معرفی مال می شود .
- ♦ اگر ذینفع مالی را که متعلق به محکوم علیه است را مشخصات کامل معرفی نماید و…
به عنوان مثال اگر مال غیر منقول باشد، پس از استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک و پاسخ صحیح به اجرای احکام، که مال موصوف را برای قیمت گذاری به کارشناس احاله می کند و پس از معین شدن ارزش و بهای آن ممکن است از طریق مزایده، آن مال بفروش برود و یا به درخواست ذینفع به نام وی انتقال یابد و …
اما درخصوص سند لازم الاجرا
ذینفع نیازی نیست که به طرح دعوای بدوی و یا تجدید نظر بپردازد، لذا با در نظر گرفتن اینکه شخص ذینفع مستقیما آن سند را به اجرائیات، معرفی می کند و به عبارتی به اجرا می گذارد مسلما مدت زمان کمتری را برای وصول طلب خود سپری می کند .
جان کلام: اسناد لازم الاجرا اسنادی هستند که در واحد های اجرا ، قابل اجرا می باشند.
♦ نکته حائز اهمیت این است که تمامی آراء دادگاه پس از قطعی شدن ( در مورد مفاد سند آن ) از این پس سند لازم الاجرا محسوب می شوند. برای مثال شخصی از فردی طلبکار است و از بدهکار یک رسید در دست دارد تا زمانی که فقط رسید در یدش است این رسید، یک سند عادی است اما زمانی که دادگاه در خصوص مفاد سند، رای به نفع ذینفع آن داد از این پس، این رای دادگاه سند لازم الاجرا است .
پس آرای دادگاه اعم از حکم یا قرار می تواند اسناد لازم الاجرا محسوب شوند .
شیوه تشخیص سند عادی از سند لازم الاجرا:
اسناد لازم الاجرا را قانوگذار در قوانین تصریح نموده است به عنوان مثال قانونگذار، سفته را سند عادی تعریف نموده است اما چک بلامحل را سند لازم الاجرا (در حکم سند لازم الاجرا) معرفی نموده است .
ارکان سند لازم الاجرا:
در یک کلام می توان گفت هر سند لازم الاجرایی چهار رکن دارد:
موضوع اجرا ( یعنی امری که باید اجرا شود)
متعهد سند
متعهد له سند
امضاء، البته برخی از اسناد لازم الاجرا، امضاء جزء ارکان سند لازم الاجرا محسوب نمی شوند مانند رای دادگاه ها یا برگ تشخیص اداره دارائی
فرق سند رسمی با سند لازم الاجرا :
اسناد رسمی اسنادی هستند که باید چهار رکن داشته باشند:
اسنادی که در اداره ثبت اسناد یا دفاتر اسناد رسمی به ثبت رسیده باشند
و یا نزد سایرین مامورین رسمی
در حدود صلاحیت مامورین
بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد
اما تمامی این گونه اسناد رسمی مذکور، اسناد لازم الاجرا نیستند مانند سند اتومبیل لذا فقط اسنادی که قانونگذار در زمره اسناد لازم الاجرا در مقررات حقوقی تاکید نموده است اسناد لازم الاجرا محسوب می شوند .
انواع اسناد لازم الاجرا
- ♦ سند اجاره نامه رسمی
- ♦ حکم دادگاه
- ♦ قرار صادر شده دادگاه ها مانند قرار تامین خواسته
- ♦ سازش نامه وگزارش اصلاحی صادره دادگاه ها
- ♦ آراء داوری ( اعم از داوری داخلی و داوری تجاری بین المللی) برخی احکامی که از دادگاه های کشورهای خارجی صادر می شود
- ♦ برگ تشخیص قطعی شده اداره دارایی
- ♦ رای تشخیص قطعی اداره تامین اجتماعی
- ♦ برگ تشخیص قطعی حقوق گمرکی
- ♦ رای قطعی کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری مصوب 27/11/ 1345 آراء دیوان عدالت اداری
- ♦ دستور موقت دیوان عدالت اداری و چک
- ♦ برخی ازقرارداد های بانک ها
- ♦ و..
نکته مهم : برخی اسناد را قانونگذار، در حکم اسناد لازم الاجرا معرفی نموده است مانند چک که سند عادی است اما در حکم سند لازم الاجراست بهر تقدیر شیوه عملی اجرای آن ها یکسان است .
انواع واحد اجرا:
- ♦ واحد اجرای احکام شورای حل اختلاف
- ♦ واحد اجرای احکام مدنی
- ♦ واحد اجرای احکام دیوان عدالت اداری
- ♦ واحد اجرائیات ثبت اسناد
- ♦ واحد اجراییات وزارت امور اقتصادی و دارایی ( برگ تشخیص قطعی مالیات و حقوق گمرکی )
- ♦ واحد اجرای اداره کار
- ♦ واحد اجرای سازمان تامین اجتماعی – اجرای برگ های تشخیص حق بیمه سازمان
- ♦ واحد اجرای احکام شهرداری ( اجرای آرای کمیسیون شهرداری )
