فرق سند و داده پیام

تعریف حقوقی سند : ماده 1248 قانون مدنی

» سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد« در قوانین فرانسه از سند تعریفی نشده است ولی مؤلفین حقوقی سند را تعریف کرده اند چنانکه اوبری ورو Aubry et Rou می گویند : » نوشته هایی که برای اثبات یک عمل حقوقی تنظیم می گردد سند نامیده می شود

تعریف حقوق داده پیام
مطابق ماده 2 از ‌فصل دوم – قانون تجارت الکترونیکی
‌الف – «‌داده پیام» (Data Message): هرنمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که‌با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت،‌ذخیره یا پردازش می‌شود.
ب – «‌اصل‌ساز» (Originator): منشأ اصلی «‌داده پیام» است که «‌داده پیام» به‌وسیله او یا از طرف او تولید یا ارسال می‌شود اما شامل شخصی که درخصوص «‌داده پیام»‌به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.
ج – «‌مخاطب» (Addressee): شخصی است که اصل‌ساز قصد دارد وی «‌داده پیام»‌را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با «‌داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند‌نخواهد شد.
‌د – «‌ارجاع در داده پیام» (Incorporation By Reference): یعنی به منابعی خارج از«‌داده پیام» عطف شود که درصورت مطابقت با ماده (18) این قانون جزئی از «‌داده پیام»‌محسوب می‌شود.
‌هـ – «‌تمامیت داده پیام» (Integrity): عبارت است از موجودیت کامل و بدون تغییر«‌داده پیام». اعمال ناشی از تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به‌طور معمول انجام می‌شود خدشه‌ای به تمامیت «‌داده پیام» وارد نمی‌کند.
‌و – «‌سیستم رایانه‌ای» (Computer System): هرنوع دستگاه یا مجموعه‌ای از‌دستگاههای متصل سخت‌افزاری – نرم‌افزاری است که ازطریق اجرای برنامه‌های پردازش‌خودکار «‌داده پیام» عمل می‌کند.
‌ز – «‌سیستم اطلاعاتی» (Information System): سیستمی برای تولید (‌اصل‌سازی)،‌ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش «‌داده پیام» است.
ح – «‌سیستم اطلاعاتی مطمئن» (Secure Information System): سیستم اطلاعاتی‌است که :
1 – به نحوی معقول در برابر سوء استفاده و نفوذ محفوظ باشد.
2 – سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد.
3 – به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می‌دهد پیکربندی و‌سازماندهی شده باشد.
4 – موافق با رویه ایمن باشد.
ط – «‌رویه ایمن» (Secure Method): رویه‌ای است برای تطبیق صحت ثبت «‌داده‌پیام»، منشأ و مقصد آن با تعیین تاریخ و برای یافتن هرگونه خطا یا تغییر در مبادله، محتوا و‌یا ذخیره‌سازی «‌داده پیام» از یک زمان خاص. یک رویه ایمن ممکن است با استفاده از‌الگوریتمها یا کدها، کلمات یا ارقام شناسائی، رمزنگاری، روشهای تصدیق یا پاسخ‌برگشت و یا طرق ایمنی مشابه انجام شود.
ی – «‌امضای الکترونیکی» (Electronic Signature) : عبارت از هر نوع علامت‌منضم شده یا به نحو منطقی متصل شده به «‌داده پیام» است که برای شناسائی امضاء‌کننده«‌داده پیام» مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ک – «‌امضای الکترونیکی مطمئن»
(Secure/Enhanced/Advanced Electronic Signature):
‌هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده (10) این قانون باشد.
ل – «‌امضاء کننده» (Signatory): هر شخص یا قائم‌مقام وی که امضای الکترونیکی‌تولید می‌کند.
م – «‌شخص» (Person) : اعم است از شخص حقیقی و حقوقی و یا سیستم‌های‌رایانه‌ای تحت کنترل آنان.
ن – «‌معقول» (‌سنجش عقلانی)، (Reasonableness Test) : با توجه به اوضاع و‌احوال مبادله «‌داده پیام» از جمله: طبیعت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم‌مبادلات طرفین در موارد مشابه، در دسترس بودن گزینه‌های پیشنهادی و رد آن گزینه‌ها از‌جانب هر یک از طرفین، هزینه گزینه‌های پیشنهادی، عرف و روشهای معمول و مورد‌استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می‌شود.

س – «‌مصرف کننده» (Consumer): هر شخصی است که به منظوری جز تجارت یا‌شغل حرفه‌ای اقدام می‌کند.
ع – «‌تأمین کننده» (Supplier): عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری،‌صنفی یا حرفه‌ای فعالیت می‌کند.
ف – «‌وسائل ارتباط از راه دور» (Means Of Distance Communication): عبارت از‌هر نوع وسیله‌ای است که بدون حضور فیزیکی همزمان تأمین کننده و مصرف کننده جهت‌فروش کالا و خدمات استفاده می‌شود.

ص – «‌عقد از راه دور» (Distance Contract): ایجاب و قبول راجع به کالاها و‌خدمات بین تأمین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسائل ارتباط از راه دور است.
ق – «‌واسط با دوام» (Durable Medium): یعنی وسائلی که به موجب آن مصرف‌کننده بتواند شخصاً «‌داده پیام»‌های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فلاپی‌دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف کننده.
‌ر – «‌داده پیام‌های شخصی» (Private Data) : یعنی «‌داده پیام»‌های مربوط به یک‌شخص حقیقی (‌ موضوع «‌داده» Data Subject) مشخص و معین.

درمقابل سند وتعریف آن واژه داده پیام کلمه نامانوس است اما از آنجا که با پیشرفت تمدن و تکنولوژی پدیده های جدیدی محقق می شود و به تناسب آن که رفاه رابرای همگان ایجاد می کند در مقابل نیز همین پدیده ، موجب سوئ استفاده افراد اوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت ذخیره، یا پردازش می شود .          (ماده  قانون جرایم الکترونیکی تعریف در قانون تجارت الکترونیکی بدین گونه است : داده پیام هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که به وسایا الکترونیکی ، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت ذخیره، یا پردازش می شود  

) یعنی هر گونه نوشته، خط یا علامتی که بر روی صفحه نمایان شود خواه از خطوط متداول یا غیر متداول مانند رمزها و علامتهایی که دو یا سه نفر برای روابطبین خود قرارداده اند داده پیام محسوب می شود و آن نوشته آشکار شود فرقی نمی کند که صفحه ای که برکه بر آن نوشته هویدا می شود خواه کاغذ باشد یا پارچه یاچوب یا آجر و یا ماده دیگری خطی که بر صفحه نملیان است، فرقی ندارد که به وسیله ماده رنگی با دست نوشتته شده باشد یا با ماشین کپی شده باشد، همچنین که فرقی نمی کند که بر صفحه حک شده باشد یا آنکه یا چاچ شده باشد یا آنکه به وسیله شی ای برجستگی بر صفحه ایجاد کرده باشند اما در مفهوم اصطلاحی نوشته ای را می توان سند دانست که از جمل امضاء  دارای اثر انگشت یا مهر شخصی است که سند به او نسبت داده می شود این نوشته ممکن است بر صفحه کامپیوتر درج شود واز   طریق اینترنت جابه جا شود

بد نیست که به تفاوت داده پیام و نوشته پرداخته شود همانطور که توصیف شد: در قانون تجارت الکترونیکی ایران داده پیام هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که به وسایا الکترونیکی ، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت ذخیره، یا پردازش می شود  

با تعریف در قانون تجارت الکترونیکی : نوشته و سند در فضای مجازی داده پیام نام دارد اما تفاوت نوشته با داده پیام در شکل وفرم آنهاست بدیهی است که روزانه شهروندان ایرانی، حجم وسیعی از اطلاعات را از طریق اینترنت دریافت یا ارسال می کنند حال این اطلاعات نمادی از یک اتفاق باشد یا مفهومی داشته باشد یا حکایتی از اتفاقی باشد، به هر حال داده پیام نامیده می شود .

نقش امضاء

هر نوشته معتبر بایستی دارای امضاء ومهریا اثر انگشت باشد وعلت این خصایص ایناست که امکان انتساب آنها به امضاء و مهر ویا اثر اگشت )به امضاءکننده، مهر کننده یا دارای اثر انگشت باشد

در نوشته های الکترونیکی امضای الکترونیکی نقش امضای سنتی و دیگر طریق تایید صحت اسناد و امکان انتساب انها به نویسنده سند را بازی می کند در قانون تجارت الکترونیکی ایران، داده پیام هم بدون امضای دیجیتالی ارزشی ندارد و در این قانون امضای الکترونیکی یعنی هر علامت ضمیمه شده به نحو منطقی متصل شده به داده پیام مورد استفاده.

منظور از عبارت هر نوع غلامت در این قانون در فضای الکترونیکی معمولاٌ شماره یا حروف یا ترکیبی از هر دو است که به عنوان رمز شناخته می شود و امکان شناسایی نمونه ای از امضای الکترونکی است که دارنده را با حساب بانکی خود مرتبط میکند در تبادل الکترونیکی از طریق نامه الکترونیکی نیز آدرس نامه الکترونیکی (یا پست الکترونیکی) شخص به عنوان رمز تلقی می شود چرا که هر آدرس تنها مختص به یک شخص است و نمونه دیگری ندارد وتنها همان شخص می تواند به محتوای آن دسترسی داشته باشد و از طریق آن  تبادل اطلاعات نماید

در نتیجه در یافت نامه الکترونیکی از سوی یک شخص قابل انتساب به وی است مگر اینکه خلاف ان ثابت شود لذا

وبه عنوان مثال در ارتباط از طریق نامه الکترونیکی آدرس الکترونیکی ارسال کننده که به عنوان امضای الکترونیکی تلقی می شود و معمولاٌ در بالای مفاد نامه الکترونیکی ظاهر می شود

معایب استفاده از داده پیام و وفق ماده 6 قانون تجارت الکترونیکی ……….

 وفق ماده 6 قانون تجارت الکترونیکی :

الف -اسناد مالکیت اموال غیر منقول را نمی توان به صورت الکترونیکی تنظیم کرد مانند اسناد زمین ، خانه، آپارتمان ، زیرا نقل وانتقال این گونه اسناد بایستی وفق تشریفات قانونی و با اسناد کاغذی صورت گیرد

ب – فروش مواد دارویی به مصرف کنندگان نهایی

ج – اعلامف اخطار، هشدار، و یا عبارت مشابهی که دستور خاصی برای استفاده کالا صادر می کند و یا از بکارگیری روش های خاصی به صورت فعلی یا ترک فعلی منع می کند.