در قراردادهای واگذاری حق سرقفلی و کسب و پیشه، حداقل دارای 2 طرف می باشد:
الف) انتقال دهنده / انتقال دهندگان سرقفلی
انتقال دهنده می تواند مالک ملک باشد و یا مستاجری که اجازه و حق انتقال سرقفلی را بشکل شفاهی یا کتبی از مالک اخذ نموده
ب) انتقال گیرنده / انتقال گیرندگان سرقفلی
هر یک از طرفین حق کسب و پیشه و سرقفلی می تواند متشکل از 1 یا 2 یا چند نفر باشند. از طرفی هر یک از طرفین قرارداد، امکان دارد جز اشخاص حقیقی و یا حقوقی باشند.
منظور از اشخاص حقیقی، انسان زنده و در قید حیات می باشد. مثل من و شما و منظور از اشخاص حقوقی، اشخاصی هستند که قانون گذار برای آنها شخصیت حقوقی مستقل و جدا از انسان در نظر گرفته و دارای کلیه اختیارات و وظایف و تکالیفی که بر عهده انسان گذاشته شده می باشد، مگر آنکه آن حقوق و تکالیف مختص انسان باشد. مثل نکاح و طلاق و … اشخاص حقوقی شامل کلیه شرکت های تجاری از جمله سهامی عام و خاص و تضامنی و با مسئولیت محدود و تعاونی و … و موسسات غیرتجاری و خیریه و موسسات مرتبط با دولت می باشد.
مطابق با ماده 211 قانون مدنی، اشخاص حقیقی از جهات قانونی باید حائز شرایط ذیل باشند(ویژگی های طرفین قرارداد سرقفلی):
- عقل سالم و کامل داشته باشد
نقطه مقابل شخص عاقل، مجنون است ( کسی که قادر به تشخیص نفع و ضرر خود در معاملات نیست ). بنابراین با مجنون دائمی به جهت فقدان قصد مطلقا نمی توانید هیچ گونه معامله ای نمایید و با مجنون ادواری (گاهی مجنون و گاهی عاقل)، فقط در حالت افاقه یعنی عاقل بودن می توانید توافق نمایید.
- به سن بلوغ شرعی و رشد قانونی رسیده باشد
برابر ماده 1210 قانون مدنی سن بلوغ برای پسر 15 سال تمام قمری و دختر 9 سال تمام قمری است که این سن را سن بلوغ معاملاتی می گویند ولکن طرفین قرارداد واگذاری حق سرقفلی، علاوه بر سن بلوغ معاملاتی، می بایست به سن رشد قانونی که 18 سال می باشد هم رسیده باشند.
بنابراین عمدا قبل از سن 18 سالگی افراد، نمی توانند وارد فاز معاملاتی با دیگران بشوند، مگر آنکه حکم رشد آنها از ناحیه مرجع قانونی صالح (دادگاه خانواده مستقر در دادسرای ناحیه 25) صادر شده باشد.
نتیجه: بنابراین با محجورین، اعم از کودکان صغیر ممیز و غیر ممیز و اشخاص سفیه (بالغی که محجور می باشد) نمی توانید وارد معاملات شوید. مگر آنکه قرارداد را با ولی یا قیم آنها منعقد گردد که در اینصورت می بایست مدرک مثبت قیومیت و سرپرستی و اجازه نامه کتبی از دادگاه ملاحظه و اخذ گردد.
نکته: در مواردی که حکم به محجوریت بعضی از اشخاص صادر می شود، مراتب از طریق دادگاه به اداره ثبت اسناد و املاک کشور اعلام می گردد.
- شخص حقیقی باید زنده و در قید حیات باشد
بعد از فوت شخص، ورثه متوفی می توانند مبادرت به انتقال سرقفلی و حق کسب و پیشه به اشخاص ثالث نمایند البته به شرط داشتن حق نقل و انتقال و لکن مشروط به اینکه:
- مدارک هویتی آنها رویت و اخذ گردد
- گواهی حصر وراثت از آنها رویت و اخذ گردد
- قرارداد به امضای همگی ورثه برسد
- رضایت مالکیت احصاء گردد
نکته: به منظور انعقاد قرارداد واگذاری حق سرقفلی و کسب و پیشه با اشخاص ثالث می بایست مالکین آن، ذیل را امضا نمایند.
- از ویژگی های دیگر شرایط طرفین قرارداد سرقفلی این مورد که اشخاص حقیقی که به خاطر تخطی از قوانین و مقررات از طرف مقامات اداری و یا قضایی ممنوع المعامله نشده باشند، بطور مثال تاجر ورشکسته به تقصیر و یا تقلب، مفاسد اقتصادی و اشخاصی که اموالشان مصادره شده
شرایط اشخاص حقوقی / (ویژگی های طرفین قرارداد سرقفلی)
قبل از انتقال و واگذاری حق سرقفلی و کسب و پیشه با اشخاص حقوقی می بایست:
1. اساسنامه و اصلاحات جدید آن ملاحظه و بررسی شود
بررسی اساسنامه و اصلاحات آن از این حیث حائز اهمیت است که ضمن تعیین نوع شرکت و حدود اختیارات مدیران شرکت و یا محدودیت اختیارات آنها و میزان مسئولیت دارندگان سهام بررسی گردد که آیا مصوبه هیات مدیره هست یا خیر. آیا قرارداد به صرف امضا دارای اعتبار است یا مهر شرکت هم باید حتما لحاظ گردد.
2. بررسی آخرین تغییرات و اصلاحات بعمل آمده در شرکت از طریق بررسی آخرین آگهی مندرج در روزنامه رسمی و یا مراجعه به سایت اداره ثبت شرکتها، مراجعه به دفتر ثبت شرکتها از این جهت که بدانید آخرین مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت چه کسی است؟
3. شرکت و یا اشخاص حقوقی جز شرکت های ورشکسته به تقصیر و یا تقلب نباشند و یا جز مفاسد اقتصادی و شرکت های ممنوع المعامله نباشند.