در لایحه آیین دادرسی کیفری که هنوز به تائید شورای نگهبان نرسیده، آیین دادرسی الکترونیکی بیان شده بود. اما معلوم نیست این لایحه تاچه زمانی تبدیل به قانون شود. قوه قضائیه خود دست بکار شده و برای رفع خلائی که در این خصوص وجود دارد آیین نامه ارایه خدمات الکترونیک قضایی را تصویب کرد. بنابرین در حال حاضر آیین رسیدگی الکترونیکی به پرونده هابه ترتیب زیر است .
اشخاص حقیقی یا حقوقی برای طرح و پیگیری دعاوی و شکایات و سایر امور قضایی، باید به دفاتر خدمات قضایی یا درگاه خدمات قضایی مراجعه کنند و با استفاده از سامانه الکترونیکی و مخابراتی درخواست خود را پیگیری کنند.
دفاتر خدمات قضایی
دفاتر خدمات قضایی، دفاتری برای طرح و پیگیری امور قضایی مراجعان در فضای مجازی هستند و می توانند از میان دفاتر اسناد رسمی یا غیر آن برگزیده یا تاسیس شوند، ضوابط وشرایط مربوط به تاسیس فعالیت و انحلال این دفاتر باید از سوی قوه قضاییه تعیین شود، اما اطلاعات زیر برای آشنایی شهروندان ضروری به نظر می رسد .
در روش اقدام از طریق این دفاتر خواهان، یا شاکی دادخواست یا درخواست یا شکایت خود را به همراه مستندات آن به دفتر خدمات قضایی تحویل می دهد، دفترمذکور پس از هویت ومحاسبه هزینه دادرسی از طریق سامانه و پرداخت الکترونیک آن، اسناد را به سند الکترونیکی تبدیل کرده و به رویت متقاضی می رساند و پس از تائید مطابقت اسناد الکترونیکی تهیه شده با اوراق، آن را از طریق سامانه خدمات قضایی به مرجع ذی ربط ارسال می کند دفتر خدمات قضایی تحویل گیرنده اسناد، پس از اخذ نشانی الکترونیکی و شماره تلفن همراه خواهان یا شاکی، شماره رهگیری مربوط به پرونده مذکور طبق قوانین تا آخرین مرحله رسیدگی، تنها از طریق مذکور انجام خواهد شد. همچنین خواهان یا شاکی متعهد می شود هر گونه تغییر در نشانی الکترونیکی یا شماره تلفن همراه خود را با ورود به پایگاه مربوط ثبت کند درغیر این صورت داده پیام های ارسالی، ابلاغ شده محسوب می شود .
درگاه خدمات قضایی، مدخلی برای شروع و پیگیری امور قضایی در فضای مجازی است که توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه ایجاد می شود. در روش اقدام درگاه خدمات قضایی، مدخلی برای شروع و پیگیری امور قضایی در فضای مجازی است که توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه ایجاد می شود. در روش اقدام از طریق درگاه، خواهان یا شاکی دادخواست یا درخواست یا شکایت خود را به همراه مستندات مربوطه، به صورت سند الکترونیکی تبدیل کرده و پس از محاسبه هزینه دادرسی توسط سامانه، خواهان یا شاکی دادخواست یا درخواست یا شکایت خود را به همراه مستندات مربوطه، به صورت سند الکترونیکی تبدیل کرده و پس از محاسبه هزینه دادرسی توسط سامانه و پرداخت الکترونیک آن، کد رهگیری را اخذ و به همراه داشتن اصل مستندات، به دفتر خدمات قضایی مراجعه می کند. دفتر خدمات قضایی پس از تائید مطابقت اسناد الکترونیکی تهیه شده با اوراق سوی متقاضی، آن را از طریق سامانه خدمات قضایی به مرجع ذی ربط ارسال می کند.
ابلاغ الکترونیکی
ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به خوانده و احضار متشاکی و ابلاغ هر گونه قرار و دستور قضایی به مخاطبان ذی ربط، به صورت الکترونیکی انجام می شود. در صورت عدم دسترسی به نشانی الکترونیکی و شماره تلفن همراه، ابلاغ و احضار به صورت فیزیکی انجام خواهد شد. مرجع قضایی مکلف است خوانده یا متشاکی را به صورت کتبی به استفاده سامانه خدمات قضایی راهنمایی کند در صوتی که خوانده یا متشاکی در زندان یا باز داشتگاه باشد اوراق به آدرس الکترونیکی یا ارتیاطی اداره زندان یا بازداشتگاه ارسال می شود تا بوسیله اداره زندان کتبا به نام برده ابلاغ شود. پس از ابلاغ الکترونیکی اوراق قضایی به خوانده یا متشاکی، در صورتی که وی از طریق ورود به پایگاه مربوط و پس از احراز هویت از طریق امضای دیجیتال در جریان ابلاغ قرار گیرد، ابلاغ به وی واقعی است و در غیر این صورت ابلاغ قانونی خواهد بود.
نظارت بر کار ضابطان
از ابتدای تیرماه امسال (1391)، ضابطان دادگستری، کارشناسان رسمی، وکیل دادگستری، سازمان پزشکی قانونی و زندان ها و سایر اشخاص و نهادهای مرتبط با دادرسی، مکلفند نتیجه اقدامات و گزارش ها و اجرای دستورات قضایی را پس از ثبت نام و اخذ کد رهگیری از طریق سامانه خدمات قضایی به طریق الکترونیک ارسال کنند. ضابطان دادگستری مکلفند در جرایم مشهود و امور فوری پس از اقدامات اولیه و ضروری وتشکیل پرونده مقدماتی به صورت غیر الکترونیکی، متعاقباٌش نسبت به ثبت پرونده و انعکاس نتیجه اقدامات در درگاه خدمات قضایی قوه قضائیه و ارسال الکترونیکی آن به مقام قضایی ذیصلاح و پیگیری و انجام دستورات مقام قضایی از طریق سامانه اقدام کنند.
شایان ذکر است سایت مرتبط به این امر :
www.adliran.ir