متاسفانه علیرغم اینکه آدمی بدون هرگونه تعلقات مادی به دنیا می آید و در آخر عمر تنها با رخت کفن از دنیا می رود، اما امکان دارد در زمان حیات خود آنقدر طمع ورزی اش بیشتر شود، که با تعلیق باور غلط خود را محق داند که اموال دیگری را متصرف شود و با ریا و تدلیس حتی به تصرف عدوانی اموال دیگری عمل نماید.
بهر تقدیر صرف نظر جنبه ناصواب آن از منظر قانونی در تمامی سیستم های حقوقی دنیا برای افعال متصرف غیرقانونی، ضمانت اجراهایی پیش بینی شده است.
حساسیت تصرف غیرقانونی از منظر قانون موضوعه ایران تا جایی است که هم از نظر مدنی (حقوقی) و هم از نظر جزایی موادی در قوانین ایران تحت عناوین زیر به کرات آشکار است:
- تصرف غیرقانونی
- تصرف عدوانی حقوقی
- تحصیل مال غیر مشاع
- و تجاوز به عنف
بدیهی است نجات فردی که اموالش به ناحق تصاحب شده است، از مسیر مقررات قانونی با داشتن فردی متخصص میسر می باشد. وکیلی که حاذق در دعاوی تصرف عدوانی است ( وکیل تصرف عدوانی )، پس از احراز تظلم موکلش به مثابه ناجی است که مظلوم را به حقوقش نایل می نماید.
افعال متصرف عدوانی ممکن است به صور مختلف زیر باشد :
- متصرف غیرقانونی اموال منقول
- متصرف غیرقانونی اموال غیرمنقول
- متصرف غیرقانونی اموال مشاع
- متصرف غیرقانونی اموال کشاورزی
نکاتی مهم از زبان وکیل تصرف عدوانی :
اولین نکته ای که باید در نظر گرفت این هست که اگر مال غیر منقول با رضایت متصرف سابق از تصرف او خارج شده باشد و به تصرف دیگری درآید، سپس متصرف سابق، از رضایت خویش پشیمان شده و عدول نماید، عنوان تصرف عدوانی بر فعل متصرف لاحق، (جدید) صادق نخواهد بود.
و اینکه این تصرف فقط شامل اموال غیر منقول می باشد، و اگر تصرفی برای اموال غیر منقولی مانند اتومبیل یا دیگر اسباب و … ایجاد شود دعوی تصرف عدوانی برای این اموال صدق نمی کند.
چنانچه شخصی ملک غیر منقول خود را برای مدتی رها کند، و برای مدت طولانی به آن ملک رجوع نکند، اگر بعد از او شخصی دیگر ملک را به تصرف خود در بیارد، مالک قبلی یا همان متصرف قبلی هیچ حقی در ازای دعوی تصرف عدوانی نسبت به این متصرف ندارد.
شرایط عدوانی بودن تصرف، از زبان وکیل متخصص تصرف عدوانی
- موضوع اختلاف مال غیر منقول باشد مثل مغازه، زمین،خانه، چرا که برای غیر منقول تعریف نشده است
- خوانده یا شخص متصرف در ملک ادعای مدعی تصرف را انکار نماید
- خواهان مدعی تصرف، در ملک قبلا در مال، تصرف داشته باشد و یا اینکه مالک واقعی آن مال غیر منقول باشد و مالکیت آن، مطابق سند رسمی باشد نه غیر رسمی
- نکته بعدی اینکه متصرف فعلی تصرف به صورت عدوانی باشد
(یعنی خواهان مدعی باشد که ملکی که در اختیار شخص متصرف است، توسط خوانده به زور و جبر برای تصرف در ملک متوسل شده است)
سوالات متداول
- آیا تصرف عدوانی جرم عمومی است؟تصرف عدوانی در اموال اشخاص حقیقی، از جرائم قابل گذشت و جرم خصوصی محسوب می شود .
- مجازات جرم تصرف عدانی چیست ؟مجازات آن شامل حبس از یک و نیم ماه تا شش ماه و رفع تصرف.
- اگر در دعوای تصرف عدوانی فقط رفع تصرف از دادگاه درخواست کنیم آیا بازهم مجرم روانه زندان میشود؟درصورتی که قصد ندارید متصرف مجازات شود باید این درخواست را بصورت طرح دعوای حقوقی مطرح کنید .
- آیا میشود هم از دادگاه کیفری و هم از دادگاه حقوقی دعوای تصرف عدوانی را مطرح کنیم؟درصورتی که ابتدا از دادگاه حقوقی اقدام به این دعوا نمودید، در اینصورت دیگر مجاز به طرح دعوای کیفری نیستید مگر اینکه این دعوا را مسترد کنید و از مرجع قضائی کیفری اقدام نمایید .
- اگر متصرف در مال غیر، تغییراتی انجام دهد دادگاه چگونه به این امر رسیدگی می کند؟اگر در هنگام شکایت این موضوع را مطرح کتید، دادگاه در هنگام صدور رای حکم به اعاده به وضع سابق هم می دهد .