همه آنچه در خصوص تصفیه ترکه باید بدانید
( قابل توجه خواننده محترم، نگارنده این محتوا یکی از بهترین و مجرب ترین وکلای ارث تهران با بیش از 23 سال تجربه می باشد..)
1 – در تعریف تصفیه ترکه : به تعیین بدهی و حقوقی که بر عهده شخص فوت شده است، و پرداخت آن ها و خارج کردن مورد وصیت ازماترک (از کل ارثیه ) تصفیه ترکه می گویند .
2 – مدیر تصفیه : به کسی که عمل تصفیه را انجام می دهد مدیر تصفیه می گویند
3- ماده 240 قانون امورحسبی، انواع تصفیه ترکه را ابراز نموده است و مقرر داشته که ورثه یا وراث می توانند ترکه را قبول کرده که دیون متوفا را بپردازند و یا ترکه را واگذار کنند و یا ترکه را رد کنند و یا می توانند قبول یا رد خود را منوط به تحریر ترکه نمایند و یا امر تصفیه ترکه را از دادگاه درخواست نمایند.
4- رد ترکه و آثار آن : اعلام رد ترکه، به معنای این نیست که ورثه دیگر ارث بر نباشند، بلکه اگر چه ورثه ترکه را رد کنند به معنای این است که مسئولیت تصفیه ترکه را نمی پذیرند ولی پس از رد و یا مشخص شدن مدیر تصفیه و پس از پرداخت دیون متوفا به ذینفعان آن، باقی مانده از ترکه ( ارثیه متوفا ) سهم الارث به ورثه ای که اعلام رد ترکه کرده است، پرداخت می شود .
لازم به ذکر است : وراثی که ترکه را رد کردند نسبت به وراثی که ترکه را قبول کرده اند و هر اقدامی که نسبت به اداره ترکه و یا پرداخت دیون متوفا انجام دادند … حق اعتراض ندارند و پس از ترکه چنانچه چیزی از ترکه باقی مانده باشد (به تناسب سهم شان)، به او تسلیم خواهد شد .
5 – نحوه رد ترکه: وراث که ترکه را رد می کنند باید کتبا یا شفاها به دادگاه اطلاع بدهد اطلاع مزبور در دفتر مخصوصی ثبت خواهد شد ، و این رد نباید معلق یا مشروط باشد .( ماده 249 قانون امور حسبی)
6 – مهلت رد ترکه: رد ترکه در مدت یک ماه از تاریخ اطلاع وراث از فوت مورث یا از تاریخ ابلاغ خاتمه تحریر ترکه خواهد بود ، در صورت عدم رد، در فرجه قانونی به دادگاه صلاحیت دار یا دادگاهی که تحریر ترکه را انجام داده است، در حکم قبول بوده و مشمول ماده 248 قانون امور حسبی خواهد بود .
شایان ذکر است: قیم محجور (صغیر و مجنون و سفیه) نمی توانند ترکه و دیون را بطور مطلق قبول نمایند ولی می توانند مطابق صورت تحریر ترکه قبول کند (ماده 241 قانون امور حسبی)
7 – قبول ترکه و آثار آن : قبول ترکه به این معنا است که: ورثه، باید طلب طلبکارن را از محل ماترک متوفا، بپردازند .
8 – در صورتی که ورثه ماترک را بدون تحریر ترکه بپذیرند باید مطابق ماده 248 قانون مدنی تمام دیون از محل ماترک متوفا بپردازند .
و ماده 238 قانون امور حسبی اشعار دارد در صورتی که ورثه ترکه را قبول نمایند، هریک مسئول اداء دیون به نسبت سهم خود خواهند بود مگر اینکه ثابت کنند دیون متوفا زاید بر ترکه بوده یا ثابت کنند که پس از فوت متوفا ترکه بدون تقصیر آن ها تلف شده و باقی مانده ترکه برای پرداخت دیون کافی نیست که در این صورت نسبت به زائد ترکه مسئول نخواهند بود .
سوال : باتوجه به ماده 262 قانون امور حسبی اگر یک نفر از ورثه ترکه را قبول کند و درخواست تصفیه از دادگاه نماید، آیا دادگاه مجاز به قبول درخواست تصفیه ترکه است؟
♦ در خصوص این سوال اداره حقوقی وزارت دادگستری در مورخ 23/4/1365 به شماره 1566/7 نظریه مشورتی بدینگونه اعلام نموده است :
با توجه به مواد 258 و 262 قانون امور حسبی، درخواست تصفیه ترکه در صورتی قابل قبول است که هیچ یک از ورثه ترکه را قبول نکرده باشند زیرا مقصود از تصفیه ترکه تعیین دیون و حقوق بر عهده متوفی و پرداخت آن ها و خارج کردن از ماترک است و همین وظایف بر عهده وراثی است که ترکه را قبول نموده است .
بنابراین با قبول ترکه از سوی بعضی از وراث، دیگر درخواست تصفیه ترکه نه از ناحیه قبول کننده ترکه و نه از ناحیه سایر وراث قابل قبول نیست مگر اینکه قبول کننده ترکه طبق ماده 247 قانون امور حسبی بعد از قبول آن را رد کند .
سوال : چه کسانی حق درخواست تصفیه ترکه را دارند؟
♦ بطورکلی متوفایی که از او ترکه بر جای مانده است ممکن است یکی از حالات متقاضی تصفیه ترکه در خصوص متوفا ( معلوم الوارث ) زیر را دارا باشد:
الف – متقاضی تصفیه ترکه در خصوص متوفا ( معلوم الوارث ) :
با استناد به مواد 207 و 208 و 209 و 261 قانون امور حسبی ورثه یا نماینه او امین غایب، قیم محجور می تواند درخواست تصفیه نمایند البته تقاضای ترکه توسط وصی منوط به پذیرفتن ترکه می باشد و مشروط بر اینکه موصی ( وصیت کننده) اورا جهت اداره اموالش برگزیده باشد.
به عبارت بهتر با توجه به اینکه ماده 207 قانون امور حسبی اشعار دارد : در خواست تحریر تحریر ترکه از ورثه یا نماینده قانونی آن ها ووصی برای اداره امورپذیرفته می شود و با توجه به اینکه ممکن است وصیت موصی ( وصیت کننده ) در مورد اشخاص مثلا صغیر یا محجور باشد لذا با عنایت به این ماده 207 که تاکید نموده است درخواست ترکه از سوی وصی امکان پذیر باشد که وصیت در مورد اموال موصی باشد نه در مورد اشخاص .
ب – متقاضی تصفیه ترکه در خصوص متوفا ( مجهول الوارث ) :
در این مورد به تقاضای دادستان یا اشخاص ذینفع ترکه تحریر شده و یا مدیر تصفیه تعیین می شود . دادستان به عنوان حافظ اموال عمومی و مدعی منافع جامعه حق دارد تقاضا تصفیه در در مورد متوفای بلاوارث یا مجهول الوارث بنماید .
ج – متقاضی تصفیه ترکه در خصوص متوفا در خصوص ( تبعه خارجه ) :
در مورد متوفای تبعه خارجه : هر گاه تبعه خارجی در ایران یا در خارجه، فوت کند و در ایران دارای اموا باشد، دادگاه محل وقوع مال به درخواست کنسول دولت متبوع یا وارث یا وصی یا قائم مقام قانونی آن ها ( مانند وکیل یا قیم یا وصی یا مدیر عامل شرکت) و یا هرذینفع دیگر، امر ترکه را بر عهده می گیرد و چنانچه هیچ کدام از افراد فوق وجود نداشته باشند، بدون در خواست، دادگاه اقدام به حفظ و تصفیه ترکه می نماید .
البته درمورد تبعه خارجه ای که مسافر موقتی ایران بوده و دراثنای مسافرت به ایران فوت نموده است، اموال وی را به کنسول کشور متبوع او تحویل می دهند و برای چنین متوفایی مدیر تصفیه تعیین نمی گردد .
نکته مهم این است که: تصفیه ترکه باید کتباً از سوی متقاضی به دادگاه اعلام شود .
♥ برای کسب مشاوره تخصصی و ارتباط با وکیل ارث تهران با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید:
⇐ 021-22924799 – (10 صبح تا 8 شب به وقت ایران)
⇐ 09121997102 (شماره همراه و واتساپ وکیل ارث تهران)
♦ وظایف مدیر تصفیه و شرایط تصفیه ترکه .. گردآوری کننده: اعظم شفائی، وکیل پرسابقه پایه یک و مشاور حقوقی تهران، وکیل ایرانیان خارج از کشور، وکیل مجرب در امور حسبی و دعاوی ارث، وکیل شرکتهای معدنی، صنعتی استان تهران با بیش از 23 سال تجربه در رسیدگی و انجام پرونده های دعاوی حقوقی و کیفری استان تهران
سوالات متداول
- آیا فردی می تواند وراث خود را از ارث محروم نماید؟از آنجاییکه مسئله ارث بعد از مرگ موضوعیت دارد، لذا شخص تا زمانی که زنده است چنین حقی را ندارد.
- در خصوص ارث زوجه (زن) تقسیم ارثیه چگونه است؟وفق آخرین تصمیم گذاری قانونگذار، زوجه از تمامی اموال همسرش 1/8 به ارث می برد.
- آیا کسی بخاطر تحصیل ارثیه، مورث خود را بکشد، ارث می برد؟خیر
- آیا دادگاه صالح برای رسیدگی به ارث و وصیت دادگاه خانواده است؟خیر، دادگاه صالح به رسیدگی به ارث دادگاه عمومی حقوقی است.
- چه زمانی ورثه می توانند سهم الارث خود را دریافت کنند ؟وفق مقررات قانونی سهم الارث وراث، پس از اینکه دیون متوفی از محل دارایی وی پرداخت شود، باقی مانده دارایی متوفی بین وراث قابل تقسیم است.
- اگر کسی تمام اموال خود را به دیگری وصیت کند و بقیه وراث مازاد بر 1/3 را نپذیرند، تقسیم ارث چگونه انجام می شود؟ابتدا 1/3 از کل اموال جدا به موصی له می رسد و بقیه بین تمامی ورثه تقسیم می شود.
- آیا فرزندخوانده ارث بر است؟خیر