نکاتی مهم در طرح دعوای تصرف عدوانی

نکاتی مهم در طرح دعوای تصرف عدوانی

در طرح دعوای تصرف عدوانی به چه نکاتی لازم است توجه کنیم..؟

تصرف عدوانی از نظر ادبی به معنای تصرف حق دیگری به صورت قهری متجاوزانه است.

اما معنای حقوقی تصرف عدوانی نیز مشابه معنای لغوی آن است؛ یعنی اگر شخصی حق متعلق به دیگری را بدون مجوز قانونی تصرف کند وی به عنوان  فردی است که عدواً مال دیگری را تصرف کرده است .

شایان توجه است از منظر حقوقی، تصرف عدوانی ناظر به اموال غیرمنقول (املاک و اراضی) میباشد.

از آنجایی که دعاوی رفع تصرف عدوانی از مهم ترین دعاوی حقوقی و کیفری ملکی به شمار میروند و لذا  هدف نگارنده این مطلب، تاکید و اشاره به نکات و جزئیات پیرامون انواع و تفاوت دعوای تصرف عدوانی است .

دعوای تصرف عدوانی به دو گونه قابل طرح در محاکم است : الف) کیفری یا جزائی   ب) حقوقی

الف : دعوای تصرف عدوانی کیفری

 ماده 690 قانون مجازات اسلامی اشعار دارد:

“هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌ زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگلها و مراتع ملی شده، کوهستانها، باغها، قلمستانها،‌ منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارکهای ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر‌ اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکتهای وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا‌ بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا‌ اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یکسال حبس (و در صورتی که املاک و اراضی مذکور متعلق به اشخاص خصوصی باشد، به پانزده روز تا شش ماه حبس) محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.”

وکیل ملکی تهران در خصوص طرح دعوای تصرف عدوانی کیفری توضیح میدهد : با تامل به این ماده آشکار است که:

یکی از شرایط تحقق تصرف عدوانی کیفری، علم و آگاهی متصرف نسبت به ذیحق نبودن خود و تعلق داشتن ملک به دیگری است؛ اعم از آنکه مالک را بشناسد یا اساسا با وی آشنایی نداشته باشد.

♦ همچنین باید توجه نمود که: شکایت تصرف عدوانی از سوی مالک قابل طرح است؛ بنابراین اشخاص دیگری چون مستاجر یا متصرف سابق حق طرح شکایت ندارند.

و با سیر در آراء صادره نتیجه گیری می شود که اصولاً اگر مالک هستید اما بابت اثبات مالکیت خود سند رسمی و یا رای قطعی ندارید، به شکایت شما تا زمان تعیین تکلیف مالکیت رسیدگی نمیشود. لذا ابتدا باید نسبت به اخذ سند رسمی طبق شرایط قانونی و یا اقامه دعوای حقوقی اثبات مالکیت اقدام کرده و سپس شکایت خود را ثبت کنید.

♦ نکته دیگر این است که: اگر ملک مربوط به اشخاص خصوصی ( یعنی اشخاص غیر عمومی و دولتی) باشد، بر اساس اتخاذ تصمیم اخیر  مقنن جرم مذکور، جرم قابل گذشت محسوب میشود و به همین لحاظ  شکایت  وجود شاکی برای شروع تعقیب لازم است و صرف اطلاع دادستان نمیتواند موجبی برای آغاز تعقیب متصرف باشد.

و هچنین اگر ملک، دارای مالکان متعددی باشد و ملک مشاعی باشد و یا شریک داشته باشد ذر این صورت، شکایت هریک از مالکین مشاعی برای رسیدگی کافی است.

♦ و نیز با توجه به قانون کاهش مجازات حبس، شکایت تصرف عدوانی نسبت به اراضی و املاک اشخاص خصوصی، مستقیما در دادگاه کیفری دو رسیدگی میشود و تحقیقات مقدماتی آن دیگر با دادسرا نیست و تمامی تحقیقات و رسیدگی این جرم با دادگاه است.

نکته دیگر: جرم تصرف عدوانی از جمله جرم های مالی است که در مجازات آن رد مال تاکید شده است .

♦ همچنین بعد از صدور حکم محکومیت متصرف عدوانی، مالک میتواند اجرت المثل ایام تصرف غاصب را از وی مطالبه کند اما باید دانست این مورد از صلاحیت مرجع قضایی کیفری خارج و در صلاحیت مراجع حقوقی میباشد و باید به موجب دادخواست از متصرف مطالبه گردد.

و در مورد از بین بردن آثار تصرف همچون ساخت بنا یا غرس درخت نیز دادگاه کیفری به تقاضای شاکی رسیدگی کرده و ضمن رای محکومیت متهم، رای به ازاله و از بین بردن آثار به جا مانده از تصرف نیز میدهد.

تصرف عدوانی حقوقی

از نظر صلاحیت دادگاه، دادگاه عمومی محل وقوع ملک صالح به رسیدگی این نوع دعوا هست و شرایط اقامه دعوای حقوقی تصرف عدوانی با شکایت تصرف در مرجع کیفری متفاوت است.

بطورکلی حساسیت در طرح این نوع دعوا بسیار است و صرف نظر از اینکه :

در رفع تصرف عدوانی حقوقی نیازی به اثبات مالکیت نیست و متصرف سابق میتواند علیه متصرف فعلی طرح دعوا کند؛ اما اگر ثابت شود مالک رسمی ملک در آن سابقه تصرفی نداشته است لذا دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی هم بی نتیجه و منجر به صدور قرار رد  دعوا میشود و در ابن صورت با وجود این شرایط و با عدم وجود شرایط طرح شکایت کیفری، راهی جز اقامه دعوای خلع ید برای مدعی نیست .

ب: دعوای تصرف عوانی حقوقی :

با توجه به این که در شکایت کیفری جرم تصرف عدوانی، شخص با علم و آگاهی نسبت به ذیحق نبودن خود اقدام به تصرف کرده و  به عبارت بهتر مرتکب دارای سوء نیت می باشد

اما در تصرف عدوانی حقوقی نیازی به اثبات آگاهی متصرف وجود ندارد و به صرف اثبات سابقه تصرف توسط خواهان، این خوانده است که باید موجبات قانونی تصرف خود را ارائه دهد؛ در غیر اینصورت خوانده محکوم میشود..

دعوای حقوقی رفع تصرف عدوانی، دعوای غیرمالی بوده و هزینه دادرسی اندکی دارد؛

همچنین طبق قانون آئین دادرسی مدنی با تاکید قانونگذار، دعاوی سه گانه تصرف (تصرف عدوانی، ممانعت از حق، مزاحمت)  باید در دادگاه ها، خارج از نوبت رسیدگی شوند.

اقامه دعوای رفع تصرف حتی توسط  یکی متصرفین سابق نیز امکانپذیر  میباشد؛

همچنین اگر چند نفر در ملکی متصرف باشند اما یک یا چند نفر از متصرفین اجازه تصرف به سایرین ندهند نیز، فعل تصرف عدوانی محقق شده است.

توصیه هایی در طریقه اقامه و طرح دعوای تصرف عدوانی

اگر مالک ملک هستید و سند رسمی یا حکم قطعی مالکیت دارید و شخصی با علم به محق نبودن خود ملک شما را تصرف کرده است، حتما نسبت به ثبت شکایت کیفری اقدام کنید.

همچنین با صدور رای کیفری میتوانید نسبت به استیفا حقوق خود مانند مطالبه اجرت المثل در دادگاه حقوقی اقدام کنید..

اگر متصرف سابق ملک بوده اید و مالک نیستید و یا دلیل اثبات مالکیت ندارید، نسبت به طرح دعوای حقوقی رفع تصرف عدوانی اقدام کنید.

اگر هم مالک رسمی ملک هستید و هم سابقه تصرف دارید، شکایت کیفری نسبت به طرح دعوای حقوقی ارجحیت دارد زیرا معمولا متصرف با وجود مجازات سه گانه ( رفع تصرف و حبس و پرداخت جزای نقدی ) این نوع جرم احساس خطر بیشتری حس میکند و نسبت به مصالحه با شما و رفع ید فوری از ملک اقدام میکند.…

 

♥ ♥ برای کسب مشاوره تخصصی و ارتباط با وکیل مشکلات ملکی در این مرکز با شماره های زیر در ساعات اداری (10 صبح تا 8 شب به وقت ایران) تماس حاصل فرمایید:

⇐ 021-22924799 –  (10 صبح تا 8 شب)

 09121997102 –  (10 صبح تا 8 شب) | شماره همراه و واتس اپ

 

√ نکاتی مهم در طرح دعوای تصرف عدوانی : نقل از وکلای موسسه حقوقی شفائی با 20 سال تجربه در رسیدگی و دفاع از پرونده های دعاوی ملکی و سرقفلی در استان تهران، وکیل مجرب ملکی در تهران | وکیل سرقفلی مغازه | وکیل تصرف عدوانی | وکیل پایه یک دادگستری تهران

رتبه: 4.8 از 966 رأی